MSWiA nie planuje wyłączenia przejść granicznych spod ograniczeń prawa do azylu

Od 27 marca obowiązuje rozporządzenie Rady Ministrów, które wprowadza czasowe ograniczenie prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na granicy państwowej z Białorusią. Ograniczenie prawa do azylu będzie obowiązywać przez 60 dni. Oznacza to, że nie można ich złożyć również na przejściu granicznym w Terespolu (woj. lubelskie).

Biuro prasowe MSWiA, pytane przez PAP, czy planowane jest wyłączenie przejścia granicznego z obszaru granicznego objętego rozporządzeniem, zaprzeczyło.

"Wyłączenie przejścia granicznego w Terespolu lub innego przejścia na granicy z Białorusią spod regulacji wprowadzającej ograniczenie prawa składania wniosków o ochronę międzynarodową nie jest planowane i stałoby w sprzeczności z intencją ustawodawcy oraz filozofią wprowadzonego ograniczenia" - podkreślił resort.

W opinii MSWiA, "działania zmierzające do destabilizacji sytuacji wewnętrznej mogą być podejmowane zarówno poprzez ułatwianie migrantom nielegalnego przekraczania granicy, jak i poprzez kierowanie strumieni migracyjnych na przejścia graniczne".

Według danych z 26 marca br. z oddziałów nadbużańskiego i podlaskiego Straży Granicznej, tylko w tym roku na granicy z Białorusią migranci złożyli 290 wniosków o ochronę międzynarodową dotyczące 369 osób. Na lubelskim odcinku były to 203 wnioski obejmujące 275 osób. "Praktycznie wszystkie zostały złożone na drogowym przejściu granicznym w Terespolu, a jeden na tzw. zielonej granicy w Janowie Podlaskim" – przekazał wtedy PAP rzecznik Nadbużańskiego Oddziału SG kpt. Dariusz Sienicki. To przejście jest jedynym otwartym obecnie osobowym przejściem granicznym między Polską i Białorusią.

Resort spraw wewnętrznych zwrócił uwagę na uregulowanie ustawowe dotyczące grup wrażliwych. Straż Graniczna mimo ograniczeń przyjmuje wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej od małoletnich bez opieki, kobiet ciężarnych oraz osób, które mogą wymagać szczególnego traktowania zwłaszcza ze względu na swój wiek lub stan zdrowia.

Ograniczenie nie dotyczy także osób, które w ocenie Straży Granicznej są zagrożone "rzeczywistym ryzykiem doznania poważnej krzywdy" w państwie, z którego przybyły bezpośrednio do Polski.

Według zapisów rozporządzenia, ograniczenie prawa do azylu stosuje się "na granicy państwowej z Republiką Białorusi". MSWiA dopytywane, jaka jest to dokładnie szerokość, stwierdziło, że "przepisy prawa nie są skonstruowane w taki sposób, by określać jakikolwiek obszar, w którym ograniczenie będzie obowiązywać".

Ograniczenie możliwości złożenia wniosku znajdzie zastosowanie, gdy będzie można stwierdzić, że migrant przekroczył granicę z Białorusią i następnie zadeklarował wolę ubiegania się o ochronę międzynarodową. "Decydujące będą zatem ustalenia faktyczne konkretnego przypadku, tj. możliwość potwierdzenia tych okoliczności. Należy spodziewać się, że realnie do tych przypadków będzie dochodzić w bezpośredniej bliskości granicy" - podkreśliło MSWiA.

Przeciwne przepisom zakładającym możliwość wprowadzenia czasowego terytorialnego ograniczenia prawa do azylu były organizacje społeczne zaangażowane w pomoc uchodźcom i zajmujące się prawami człowieka. Jak tłumaczyły, przepisy nowelizacji tzw. ustawy azylowej umożliwiającej wprowadzenie rozporządzenia są niezgodne z Konstytucją RP, a w szczególności z art. 56 ust. 2, gwarantującym cudzoziemcom możliwość ubiegania się o status uchodźcy oraz z zobowiązaniami międzynarodowymi, takimi jak Konwencja dotycząca statusu uchodźców z 1951 r.

Na etapie prac parlamentarnych wątpliwości wyraziły instytucje, m.in.: Krajowa Izba Radców Prawnych, Naczelna Rada Adwokacka, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, Biuro Legislacyjne Sejmu, czy Biuro Legislacyjne Senatu.

Rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej ukazało się w Dzienniku Ustaw 27 marca i będzie obowiązywać przez 60 dni. Czas obowiązywania ograniczenia będzie mógł być przedłużony na kolejny, nie dłuższy niż 60 dni okres, po wyrażeniu zgody przez Sejm. Kancelaria premiera podkreśliła w komunikacie, że przyjęte rozwiązanie ma zapobiec destabilizacji sytuacji wewnętrznej na terytorium Polski.

Zgodnie z nowelizacją ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ograniczenie prawa do składania wniosków o ochronę międzynarodową może być wprowadzone, jeśli zaistnieją trzy przesłanki.

Przede wszystkim musi mieć miejsce instrumentalizacja migracji. Działania podejmowane w jej ramach muszą stanowić poważne i rzeczywiste zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa lub społeczeństwa oraz wprowadzenie tego ograniczenia jest niezbędne dla wyeliminowania zagrożenia, a inne środki nie są wystarczające.

Uzasadniając decyzję przyjęcia rozporządzenia Rada Ministrów stwierdziła, że w nadchodzących miesiącach prawdopodobny jest dalszy, znaczący wzrost prób przekroczeń polskiej granicy. "W dalszym ciągu dochodzi także do agresywnych i zaplanowanych zachowań ze strony cudzoziemców, którzy stwarzają ryzyko dla życia i zdrowia polskich funkcjonariuszy oraz żołnierzy" - dodała.

Aleksandra Kiełczykowska (PAP)

ak/ jann/ lm/